AŞILI ASMA FİDANLARININ DİKİMİ:

Dikim, kullanılacak fidanın niteliğine göre yapılmalıdır. Aşılı asma fidanları 1. Açık köklü fidanlar 2. Kaplı (Tüplü) fidanlar olmak üzere iki tiptir.

Dikimde hangi fidan kullanılırsa kullanılsın öncelikle bağ alanının hazırlanması gereklidir. Bunun için, arazinin durumuna bağlı olarak erken sonbahar döneminden başlamak üzere, pulluk tabanının kırılması, derin toprak işleme, toprak örneklerinin alınması ve analiz ettirilmesi, taban gübrelemesi, yüzeysel toprak işlemesi, tesis alanının dikim aralıklarına göre işaretlenmesi, gibi işlemlerin yapılması gereklidir.

Dikimin hemen öncesinde dikim çukurları, arazinin büyüklüğü ve eldeki imkânlara göre, traktöre takılabilen burgu, el burgusu veya basit toprak işleme aletlerinden bel yardımı ile açılmalıdır. Anılan aletlerin iş genişliği de önemli olmakla birlikte, hazırlanan dikim çukurları 30-35 cm çapında, 40-50 cm derinliğinde olmalıdır. El burguları kullanıldığı durumda çukur çapının daha dar olması mümkündür. Bu durum, dikimin başarısı açısından herhangi bir olumsuzluk yaratmayacaktır. Dikimden bir gün önce fidan çukurlarına bol su verilmesi ile, dikim sırasında fidan kökleri için daha uygun bir ortam hazırlanmış olacağından, çukurların sulanması pratikte uygulanması önerilen basit bir uygulamadır.

AÇIK KÖKLÜ FİDAN DİKİMİ:

Bu fidanlarda öncelikle “dikim budaması” yapılmalıdır. Bunun içi, fidanın gövdesi üzerinde kökler oluşmuş ise kesilerek uzaklaştırılmalı, dip kısımda yer alan kökler ise kontrol edilerek zarar görmüş ve zayıf gelişmiş olanlar dipten kesilerek uzaklaştırıldıktan sonra, iyi gelişmiş olanlar 5-10 cm uzunluk kalacak şekilde uçtan kesilerek kısaltılmalıdır. Kalemden oluşan sürgünler tek’e indirilmemiş ise, en iyi gelişen sürgün seçilmeli, diğer sürgünler dipten kesilerek uzaklaştırılmalıdır. Bu sürgün üzerinde iki göz kalacak şekilde budanmalıdır.

Dikim budaması yapılmış fidan, önceden hazırlanmış fidan çukuruna aşı yeri toprak üzerinde kalacak şekilde yerleştirilmelidir. Çukur yarısına kadar üst toprak ile doldurulur, ayakla hafifi bastırılır, organik ve/veya mineral gübre verilip bir miktar daha toprak ile gübreler örtüldükten sonra bol can suyu verilir. Su tamamen süzüldükten sonra, çukurun tamamı toprak ile doldurulur. Tekrar hafif bastırılıp sıkıştırılır. Fidan sürgünü tamamen kapatılacak şekilde, ince, nemli toprak ile “kümbet” yapılır

Kümbetin sürgün üzerindeki yüksekliği yaklaşık 5 cm olmalı, daha yüksek olmamalıdır. Kümbetler sıklıkla kontrol edilmeli, üzerinde açılmalar olursa tekrar kapatılmalı, yağışlardan sonra kaymak tabası oluşumu görülürse, fidanın sürgününe zarar vermeyecek şekilde bu tabaka kırılmalıdır. Sürgünün, kümbetin üzerine çıkmasından sonra, kümbet dağıtılarak fidanın etrafında bir çanak oluşturulur. Düzgün bir gövdenin oluşabilmesi, genç sürgünün kırılmasının engellenmesi için, fidanın hemen yanına düzgün bir herek dikilir ve sürgün dikkatli bir şekilde, fazla sıkılmadan bu hereğe bağlanmalıdır.

İlk sulamadan sonra ilkbahar yağışları yeterli ise ek sulamalara gerek duyulmayabilir. Ancak kurak geçen dönemlerde, kümbet bozulmadan sulama yapılmalı, kümbet açıldıktan sonra, su çanağa verilmelidir.

KAPLI (TÜPLÜ) FİDAN DİKİMİ:

Bu tip fidanlar sera veya benzeri alanlarda, kontrollü koşullarda yetiştirildiklerinden, su kaybına ve güneşin yakıcı etkisine karşı son derece duyarlıdırlar. Bu nedenle, dikimden önce, gölgelenmiş açık alanda, birkaç gün bekletilmeleri ve dikimin günün serin saatlerinde (sabah erken veya akşamüzeri) yapılması gereklidir. Tüplü fidanlarda, dikim budaması yapılmaz. Fidanlar, yetiştirildikleri plastik tüpten, kökler etrafındaki toprak fazla dağıtılmadan çıkarıldıktan sonra hemen dikilmelidirler. Dikim işlemi açık köklü fidanlardaki gibidir. Ancak, dikim tamamlandıktan sonra kümbetleme yapılmaz. Çok hafif bir boğaz doldurması ise su kaybının azaltılmasına yardımcı olur. Fidanın yanına herek dikilir ve bakım işlemlerinde anlatılacağı gibi oluşacak sürgün bu hereğe bağlanır. Özellikle taze sürgünün rüzgâr etkisi ile kırılma riskinin engellenmesi için bu işlem ihmal edilmemelidir.

Bu fidanların dikimi yaz mevsimi içerisinde yapıldığından ve üzerinde yeşil aksamı bulunduğundan, bitkiden ve topraktan su kaybı daha fazla olacağı için, sulama aralıklarının daha sık olması gereklidir.